Kącik logopedy

Logopeda: mgr Halina Cyrwus

Kiedy należy udać się z dzieckiem do logopedy?

• Podczas artykulacji głosek s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż, t, d, n dziecko wsuwa język między zęby lub ociera nim o wargę. W każdym wieku jest to wada, z której niestety się nie wyrasta. Im dłużej zwlekamy, tym bardziej wada się utrwala.
• Dziecko nawykowo mówi przez nos.
• Dostrzegamy zmiany anatomiczne w budowie narządów mowy dziecka lub mamy wątpliwość czy dziecko dobrze słyszy.
• Dziecko 3 - letnie porozumiewa się za pomocą gestów i sylab. Pod koniec trzeciego roku życia nie wymawia którejkolwiek z samogłosek ustnych (a, o, e, i, u, y).
• Po ukończeniu 4 roku życia dziecko:
  • wymawia głoski s, z, c, dz jak ś, ź, ć, dź
  • zamienia głoski dźwięczne na bezdźwięczne, np. d na t  (dom = tom), w na f (woda = fota), g na k (gęś = kęś), b na p (buda = puta)
  • myli głoski dźwiękopodobne, np. c - s (sala = cala), sz - cz i inne.
• Dziecko zniekształca, zastępuje głoski innymi, nie znanymi w języku polskim, np. gardłowo wymawia głoskę r.
• Jeżeli nasila się problem rozwojowej niepłynności mówienia (zacinanie, powtarzanie sylab)
• Rozwój mowy dziecka:
  • rocznego jest na poziomie dziecka półrocznego (dziecko jedynie gaworzy),
  • 2-letniego jest na poziomie mowy dziecka rocznego (wymania kilka słów),
  • 3-letniego jest na poziomie mowy dziecka 1,5 rocznego (tworzy jedynie równoważniki zdań, a słownictwo jest na poziomie dziecka 1,5 rocznego)
  • 4-letniego jest na poziomie mowy dziecka 2-letniego (formułuje zdania proste, słownictwo czynne jest na poziomie dziecka 2-letniego, tj. około 300 słów),
  • 5-letniego jest na poziomie mowy dziecka 2,5-letniego (nadal zdania proste, słownictwo na poziomie dziecka w wieku 2,5 lat),
  • 6-letniego jest na poziomie dziecka 3-letniego (pojawiają; się zdania złożone, dziecko wymawia 1000-1500 słów),
  • 7-letniego jest na poziomie mowy dziecka 3,5-etniego.

JAK ROZWIJA SIĘ MOWA?

Począwszy od życia płodowego dziecko rejestruje dźwięki z otoczenia, najlepiej zaś rozpoznaje głos matki.

Już w pierwszym miesiącu życia noworodek krzykiem, płaczem sygnalizuje swoje potrzeby.

Drugi i trzeci miesiąc to okres głużenia. Dziecko wydaje dźwięki typ: ga, aga, aha głównie w chwilach dobrego samopoczucia. Kontynuuje trening narządów artykulacyjnych.

Szósty i siódmy miesiąc życia to okres gaworzenia, czyli powtarzania ciągów sylabowych typu: ba- ba, ma-ma, ta-ta.

Niemowlę coraz lepiej rozumie mowę, reaguje na swoje imię, ton głosu.

Pod koniec pierwszego roku życia wymawia kilka prostych słów, wykonuje polecenia związane z konkretną sytuacją.

Drugi rok życia to okres burzliwego rozwoju mowy. Charakterystyczna jest "lawina" nowych słów, a pod koniec tego okresu dziecko   krótkie, proste zdania. W okresie przedszkolnym maluch rozwija możliwości językowe poprzez: wzbogacanie zasobu słów, poznawanie i stosowanie form gramatycznych, prowadzenie dialogów.

Dziecko:

·         trzyletnie wykorzystuje w swojej mowie głoski: p,b,m,w,f,t,d,ch,ń,k,g,l oraz ś,ź,ć,dź

·         czteroletnie - oprócz wyżej wymienionych, wymawia głoski syczące: s,z,c,dz

·         pięcioletnie-głoski sz,ż,cz,dż

·         sześcioletnie wymawia wszystkie głoski, buduje swobodne wypowiedzi prawidłowe pod względem gramatycznym

Pamiętajmy , że każde dziecko rozwija się indywidualnie. Niektóre dzieci wcześniej zaczynają posługiwać się prawidłową mową we wszystkich jej aspektach, inne trochę później.

Wszelkie wątpliwości dotyczące rozwoju mowy dziecka warto skonsultować ze specjalistą.

WIERSZYKI LOGOPEDYCZNE

Wierszyki logopedyczne utrwalające poprawną wymowę głosek szumiących: sz, rz, cz, dż. Doskonałe także do ćwiczeń dykcji dla każdego dziecka i rodzica :)

“Szpak”

Szedł po drodze szpak
do szkoły się uczyć,
i tak sobie 
śpiewał:
szpu- szpu,
szpa- szpa,
szpo- szpo,
szpe- szpe,
szpi- 
szpi...
Taki śmieszny szpak,
co uczyć się chciał.

“Lato”

Szumi, szumi woda, szumi, szumi las,
szumią, szumią pola lato wita nas.
Szumi, szumi woda, szumi, szumi las,
szumią, szumią pola wiatr ochłodzi nas.

J. Nowak

“Kołysanka”

W kolebusi Leszek mały sza, sza, sza,
pokołysze mama Lesia sza, sza, sza.
Uśnij, uśnij mój Lesiuniu sza, sza, sza.
Ja zanucę kołysankę sza, sza, sza.

J. Nowak

WYRAŻENIA I ZDANIA DO POWTARZANIA - GŁOSKI SYCZĄCE

Podczas powtarzania wyrażeń i zdań z głoskami syczącymi zwracamy uwagę, by język znajdował się za dolnymi zębami, usta układamy w szeroki uśmiech.

GŁOSKA S

- pikantny sos

- pochylona sosna

- nowe stoisko

- płochliwy suseł

- daleki kosmos

- Sylwia ma skakankę.

- Smok pilnował wawelskich skarbów.

- Obok stawu wypasano stado koni.

- Pod mostem rosną chwasty.

- Pieskowi smakowały kostki i mięso.

- Sandra smaruje usta balsamem.

- Sroka schowała srebrną spinkę.

- Krystyna je na deser słodki sernik.

- Blisko kiosku jest postój taksówek.

- Sylwek kupił w sklepie ser, masło, sól i sok.